Lễ hội Nhặn Sồng Sapa – Lời giao ước thiêng liêng với thần linh

Sự ra đời và ý nghĩa ban đầu của Lễ hội Nhặn Sồng Sapa

Lễ hội Nhặn Sồng Sapa là một lễ hội truyền thống có từ rất nhiều thế kỷ trước của người Dao Đỏ. Từ thuở xa xưa, người dân nơi đây đã có tập tục chọn một ngày tốt trong tháng đầu năm để tổ chức Lễ hội Nhặn Sồng.

Nghi lễ được thực hiện nhằm cầu xin sự phù hộ của đất trời, của thần rừng và thần núi, mong ước một năm mới thật nhiều may mắn, sức khỏe dồi dào, và mọi công việc từ săn bắn đến trồng trọt đều được suôn sẻ, thuận lợi. Đây là minh chứng cho mối liên hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên trong tâm thức của người Dao Đỏ.

Tuy nhiên, từ khoảng những năm 1950 của thế kỷ trước, do sự gia tăng dân số quá nhanh, nạn phá rừng làm nương rẫy ngày càng trở nên căng thẳng. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy: rừng bị tàn phá nặng nề, trâu ngựa thả rông thường xuyên phá hoại nương rẫy, và công việc sản xuất không được thuận lợi như trước.

Chính vì thế, những năm mà rừng bị phá nhiều, mùa màng bị ảnh hưởng, người Dao Đỏ mới cảm thấy cần thiết phải tổ chức Lễ hội Nhặn Sồng để tái khẳng định lời giao ước với thần linh và thiết lập các quy tắc cộng đồng nhằm bảo vệ môi trường sống.

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội Nhặn Sồng Sapa

Lễ hội Nhặn Sồng Sapa thường được thực hiện tại khu rừng cấm của làng vào một ngày xuân đẹp trời trong tháng Giêng âm lịch. Đây là thời điểm đất trời giao hòa, vạn vật đâm chồi nảy lộc, rất phù hợp cho những nghi lễ cầu an và tái lập trật tự.

Mỗi nhà trong bản sẽ cử từ một đến hai người tham gia nghi lễ. Những người dự lễ đều chuẩn bị trang phục truyền thống đẹp mắt, màu sắc sặc sỡ, và hồ hởi cùng nhau tiến vào khu rừng cấm – nơi thường xuyên bị phá phách nhất.

Địa điểm tập trung của cả bản thường là tại nhà của hộ gia đình ở gần khu rừng cấm nhất. Điều này không phải ngẫu nhiên, bởi theo quan niệm của người Dao Đỏ, nhà ở gần rừng thường là những hộ hay thả rông gia súc, dẫn đến việc gia súc làm tổn hại cánh rừng nhiều nhất.

Việc tập trung tại đây vừa mang ý nghĩa nhắc nhở, vừa thể hiện tinh thần trách nhiệm chung của cả cộng đồng đối với việc bảo vệ rừng, một phần không thể thiếu trong triết lý của Lễ hội Nhặn Sồng.

Các bước thực hiện Lễ hội Nhặn Sồng Sapa của người Dao Đỏ

Bầu Chẩu Chiếu và nghi thức cúng thần Thổ Tì

Sáng ngày tổ chức Lễ hội Nhặn Sồng, người dân trong bản sẽ tụ tập lại. Mỗi người mang theo nửa lít rượu và một bát gạo, là những lễ vật đơn sơ nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện sự đóng góp của mỗi gia đình. Sau đó, họ sẽ bầu ra một người đàn ông khỏe mạnh nhất, có hiểu biết sâu rộng về phong tục tập quán, giỏi lý lẽ và đáng tin cậy để trở thành “Chẩu Chiếu” – người trông coi rừng cho năm ấy.

Vai trò của “Chẩu Chiếu” vô cùng quan trọng, anh ta sẽ đứng ra làm thủ tục cúng thần thổ địa “Thổ Tì” – vị thần cai quản việc làng. “Chẩu Chiếu” sẽ đọc lại những quy tắc truyền thống của làng đã cam kết với thần thổ địa qua các năm, nhắc nhở cả cộng đồng về trách nhiệm chung.

Thảo luận, thông qua quy ước làng và bữa tiệc chung

Sau mỗi quy tắc được “Chẩu Chiếu” đọc lên, các thành viên trong bản sẽ cùng nhau thảo luận, xem xét có đồng ý hay không, có cần điều chỉnh hoặc bổ sung gì không. Từ những ý kiến đóng góp đó, họ sẽ tổng hợp thành quy ước mới của làng, được chứng kiến bởi thần thổ địa và được xác nhận bởi tất cả các thành viên của làng.

Từ đây, quy ước sẽ được “thiêng hóa”, mang giá trị tâm linh và mỗi gia đình trong bản đã đồng ý thực hiện thì phải đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt. Đây là một điểm đặc biệt, biến Lễ hội Nhặn Sồng không chỉ là lễ cầu may mà còn là một diễn đàn dân chủ để xây dựng luật lệ cộng đồng.

Kết thúc Lễ hội Nhặn Sồng Sapa sẽ là bữa tiệc được tổ chức chung cho tất cả dân làng. Họ sẽ cùng nhau hân hoan vui sướng, nâng chén rượu mừng vì một năm mới có thần thổ địa bảo trợ. Mọi người cùng hy vọng vào những quy ước chung này sẽ mở ra một năm suôn sẻ, may mắn, đồng thời hạn chế tối đa sự phá hoại từ thú hoang, từ trâu, lợn thả rông, đảm bảo cuộc sống ổn định cho cả bản làng.

Lễ hội “Nào Sồng” – Phiên bản tương đồng của người Mông

Thông thường, khi nhắc đến Lễ hội Nhặn Sồng, bạn sẽ được nghe thêm về lễ hội Nào Sồng bởi vì hai lễ hội này có rất nhiều nét tương đồng về mục đích và ý nghĩa. Người Mông cũng coi đây là dịp lễ hội để cầu cho mưa thuận gió hòa, bản làng cùng nhau đoàn kết cho một năm mới thuận buồm xuôi gió, công việc suôn sẻ.

Lễ hội Nào Sồng phổ biến với người Mông ở các khu vực như Séo Mí Tỷ – Dền Thàng Tả Van và ở Lao Chải – Hầu Thào, những nơi có mối liên hệ mật thiết với thiên nhiên và nông nghiệp.

Tương tự với Lễ hội Nhặn Sồng Sapa của người Dao Đỏ, Lễ hội Nào Sồng của người Mông cũng cúng thần “Thú Tì” để hy vọng được thổ địa bảo vệ an toàn cho người và cả gia súc, không để thú rừng phá hoại đồng ruộng, mùa màng. Đồ cúng sẽ là đôi gà trống mái, một con lợn còn sống và rượu trắng, những lễ vật quen thuộc trong các nghi lễ nông nghiệp.

“Lúng thầu” là người đại diện cho làng đứng ra thắp hương và cầu khấn thần thổ địa cho mùa màng bội thu, nhà nhà ấm no. Sau khi khấn vái xong, họ sẽ mổ gà giết lợn và lấy tiết bôi lên gốc cây hoặc tảng đá coi như giao ước với Thú Tì đã được lập nên. Sau đó, người làng cùng nhau ăn uống vui vẻ, chơi trò chơi và nhảy múa mừng một năm mới đầy hứa hẹn.

Điều này cho thấy, dù có những khác biệt nhỏ về tên gọi và chi tiết nghi lễ, nhưng các phiên bản của Lễ hội Nhặn Sồng ở những dân tộc khác nhau đều hướng đến mục tiêu chung là cầu bình an, may mắn và tránh bị thú hoang quấy phá mùa màng, bảo vệ cuộc sống cộng đồng.

Ý nghĩa sâu sắc của Lễ hội Nhặn Sồng Sapa

Lễ hội Nhặn Sồng Sapa là lễ hội truyền thống hàng năm được người dân tộc Dao Đỏ tổ chức, mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc. Trước lễ hội, các gia đình sẽ họp cùng nhau để đưa ra những ý kiến đóng góp về sản xuất, chăn nuôi, các quy định chung về bảo vệ nguồn nước, mùa màng, chống trộm,…

Mục tiêu cuối cùng là để bản làng cùng nhau phát triển một cách bền vững. Đồng thời, đây cũng là dịp để các gia đình khó khăn hơn được giúp đỡ, hỗ trợ để phát triển kinh tế, được chăm sóc và chỉ bảo con gái học hành, thể hiện sự quan tâm đến giáo dục và phúc lợi xã hội.

Như vậy, Lễ hội Nhặn Sồng chính là hiện thân của tinh thần đoàn kết và đùm bọc lẫn nhau, là sự che chở của những người cùng bản cùng làng. Người Dao Đỏ sống rất tình cảm, tinh thần bản làng, tinh thần đồng bào rất cao.

Vì vậy, đến ngày nay, Lễ hội Nhặn Sồng Sapa vẫn được duy trì, là minh chứng rõ nhất cho đức tính này. Đó cũng là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam nói chung, nơi sức mạnh của sự đoàn kết dân tộc chính là nền tảng làm nên Việt Nam hôm nay.

Tuy không có quá nhiều nghi lễ quá đặc sắc và phô trương, nhưng Lễ hội Nhặn Sồng cũng là một trong những lễ hội rất đáng để tham gia khi đến với Sapa. Nó mang đến cái nhìn chân thực về văn hóa cộng đồng, về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và với nhau.

Còn nếu bạn đang lên kế hoạch cho chuyến đi Sapa sắp tới và muốn tìm thêm lựa chọn phù hợp với nhu cầu thì ghé ngay Voucher Sapa. Tại đây, bạn có thể dễ dàng tham khảo và đặt trước hàng loạt tour trải nghiệm, combo nghỉ dưỡng, voucher khách sạn, vé tham quan và các gói dịch vụ tiện lợi – tất cả đều được cập nhật thường xuyên, giá rõ ràng và minh bạch.

XEM THÊM:

Lễ hội Tết nhảy Sapa – Điệu hồn ngàn năm giữa lòng dãy Hoàng Liên Sơn

Lễ hội hoa chuối Sapa – Ước vọng no ấm từ người Xa Phó

Nguồn: https://vouchersapa.vn/