Lễ hội Roóng Poọc Sapa – Khúc ca mùa vụ từ thung lũng Mường Hoa

Lễ hội Roóng Poọc của đồng bào dân tộc Giáy tại Tả Van là một điểm nhấn rực rỡ, mang ý nghĩa sâu sắc và thu hút đông đảo du khách mỗi độ xuân về. Đây không chỉ là một lễ hội xuống đồng thông thường mà còn là bức tranh sống động về đời sống tâm linh, ước vọng về một năm mới an lành, mùa màng bội thu của người Giáy. Cùng chúng tôi khám phá những nét đặc sắc làm nên sức hút của Lễ hội Roóng Poọctại Sapa.

“Roóng Poọc”: Ý nghĩa của một cái tên và bản sắc dân tộc Giáy

Người Giáy, còn được biết đến với các tên gọi khác như Nhắng, Dẳng, Pâu Thìn, Cùi Chu, Xạ, là một phần của nhóm các dân tộc Tày – Thái. Họ là đồng bào dân tộc thiểu số chủ yếu sinh sống ở bản Tả Van Giáy, Lào Cai, cũng như ở các vùng như Bát Xát, Mường Khương, Bảo Thắng, thị xã Cam Đường, và một phần ở Than Uyên, Sapa.

Đặc trưng nổi bật trong đời sống của người Giáy là việc canh tác lúa nước. Nông nghiệp là nguồn sống chính, mặc dù họ cũng có thêm thu nhập từ việc chăn nuôi gia súc như trâu, ngựa, lợn, gà, vịt. Chính vì lẽ đó, những lễ hội liên quan đến nông nghiệp, mà tiêu biểu là Lễ hội Roóng Poọc, được cộng đồng người Giáy đặc biệt coi trọng và gìn giữ.

Trong ngôn ngữ của người Giáy, “Roóng” có nghĩa là “xuống”, còn “Poọc” được hiểu là “đồng ruộng”. Tuy nhiên, theo cách giải thích của người dân địa phương, “Poọc” còn mang một ý nghĩa rộng hơn là “hội”, nhằm diễn tả sự đông đúc, nhộn nhịp của rất nhiều người tham gia. Vậy nên, Lễ hội Roóng Poọc không chỉ đơn thuần là “xuống đồng” mà còn là “hội xuống đồng” – một ngày hội lớn của cộng đồng, nơi mọi người cùng nhau khởi đầu một năm lao động mới.

Ý nghĩa sâu sắc của Lễ hội Roóng Poọc Sapa

Lễ hội Roóng Poọc của người Giáy tại xã Tả Van, Sapa được tổ chức hàng năm, là tấm gương phản chiếu những ước nguyện sâu xa nhất của người dân. Thông qua lễ hội, họ cầu mong một cuộc sống bình an, ấm no, nhà nhà hạnh phúc, và đặc biệt là sự sinh sôi nảy nở của các gia súc, gia cầm – những tài sản quý giá gắn liền với đời sống nông nghiệp.

Một yếu tố quan trọng khác được thể hiện rất đậm nét trong Lễ hội Roóng Poọc là lễ cầu mưa. Những nghi thức đặc biệt như dán giấy màu vàng hình con rồng trên vòng nhật nguyệt (tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời) mang ý nghĩa sâu sắc, đảm bảo cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Đối với một cộng đồng sống dựa vào nông nghiệp lúa nước như người Giáy, mưa là yếu tố then chốt quyết định sự thành bại của vụ mùa, do đó, lễ cầu mưa luôn chiếm vị trí quan trọng trong Lễ hội Roóng Poọc.

Ngoài ra, Lễ hội Roóng Poọc còn đánh dấu một thời điểm chuyển giao quan trọng trong năm. Đây là lễ hội kết thúc chuỗi ngày Tết vui chơi, nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả, và đồng thời mở ra một năm mới với tinh thần chăm chỉ lao động, hứa hẹn nâng cao năng suất, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn. Lễ hội Roóng Poọc vì thế không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là động lực thúc đẩy tinh thần làm việc, củng cố sự đoàn kết trong cộng đồng người Giáy.

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội Roóng Poọc Sapa

Đã thành thông lệ từ bao đời nay, hàng năm, vào ngày Thìn của tháng Giêng âm lịch, Lễ hội Roóng Poọc Sapa sẽ được tổ chức. Ngày Thìn, theo quan niệm dân gian, là ngày tốt lành, gắn liền với hình ảnh rồng thiêng mang mưa đến cho vạn vật.

Địa điểm tổ chức thường là một cánh đồng tương đối bằng phẳng ở phía đầu bản, ngay cạnh làng của người Giáy. Vị trí này không chỉ thuận tiện cho bà con trong bản mà còn dễ dàng đón tiếp du khách từ khắp nơi đổ về tham dự Lễ hội Roóng Poọc.

Khi thời tiết ấm áp, thuận lợi, Lễ hội Roóng Poọc càng trở nên tưng bừng, nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Đông đảo du khách trong và ngoài nước cũng sẽ không ngần ngại hòa mình vào không khí lễ hội. Người dân bản làng Giáy luôn nhiệt tình, hiếu khách, chào đón mọi người với nụ cười thân thiện và những lời mời gọi chân thành, biến Lễ hội Roóng Poọc thành một điểm đến văn hóa đầy hấp dẫn.

Mở màn cho Lễ hội Roóng Poọc thường là những tiết mục văn nghệ đặc sắc do chính các cô gái Giáy trong bản biểu diễn. Những điệu múa uyển chuyển, những lời ca ngọt ngào không chỉ là lời chào mừng mà còn là tín hiệu báo cho mọi người biết rằng lễ hội sắp chính thức bắt đầu, hứa hẹn một ngày vui đầy ắp tiếng cười và những trải nghiệm văn hóa độc đáo.

Lễ hội Roóng Poọc Sapa diễn ra như thế nào?

Quá trình diễn ra Lễ hội Roóng Poọc được chia thành hai phần chính: chuẩn bị và phần lễ, phần hội. Mỗi bước đều được thực hiện một cách tỉ mỉ, trang trọng, thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và các giá trị truyền thống.

Chuẩn bị cho Lễ hội Roóng Poọc Sapa

Ngay khi trời vừa sáng, các chức sắc trong làng sẽ tập trung tại nhà chủ làng để chuẩn bị các vật phẩm cúng thần cho Lễ hội Roóng Poọc. Ở trung tâm khu vực diễn ra lễ hội, một cây còn cao vút được dựng lên bằng cây mai. Trên đỉnh cây còn treo một vòng mặt trời, được làm từ tre vót nhọn và uốn cong thành hình tròn.

Vòng tròn này có một mặt dán giấy đỏ tượng trưng cho mặt trời, và mặt kia dán giấy vàng tượng trưng cho mặt trăng – biểu tượng của sự cân bằng âm dương và ước vọng về mùa màng tươi tốt. Mâm cúng của thầy mo, người chủ trì các nghi lễ chính trong Lễ hội Roóng Poọc, là một sự sắp đặt công phu và đầy ý nghĩa, tượng trưng cho sự no ấm, sung túc.

Các lễ vật bao gồm: vải, trứng, măng, bạc trắng và đặc biệt là 6 quả còn của các cô gái chưa chồng. Tất cả các lễ vật đều phải được chuẩn bị xong và mang ra bày biện vào lúc 7 giờ sáng, đúng giờ lành theo quan niệm của người Giáy.

Để hiểu rõ hơn về sự tỉ mỉ của người Giáy, hãy cùng xem cách sắp xếp mâm cúng:

Trên bàn thờ cúng thần, một bát gạo lớn được đặt trên tấm vải mộc trắng; cắm 5 nén hương; trước bát hương có 5 chén lớn úp miệng xuống, và 5 chén nhỏ đặt lên trên để rót nước trà hoặc rượu cúng; hai bên có hai đĩa trứng luộc đã nhuộm phẩm đỏ;một đĩa đồ trang sức bằng vàng bạc; một đĩa cá chiên; hai củ măng vầu; 7 bát xôi đỏ nhỏ; 7 đôi đũa; 5 bát bỏng ngọt; một bát nước lã có 5 hào bạc trắng để làm phép; và 6 quả còn của các cô gái chưa chồng, mỗi bên hai quả.

Sự sắp xếp này không chỉ thể hiện lòng thành mà còn chứa đựng những ý nghĩa biểu tượng sâu sắc trong Lễ hội Roóng Poọc.

Phần Lễ: Nghi thức thiêng liêng cầu an và mưa thuận gió hòa

Sau công đoạn chuẩn bị kỹ lưỡng, phần cúng lễ trang nghiêm của Lễ hội Roóng Poọc sẽ bắt đầu. Lúc này, mọi người dân trong bản làng đều tập trung nghiêm túc, thành kính, cùng nhau cầu mong thần linh ban cho gia đạo được bình an, mọi thành viên trong nhà khỏe mạnh. Họ cũng cầu mong cho các gia súc, gia cầm sinh sôi nảy nở, cây cối tốt tươi, mang lại một năm mới đầy thịnh vượng.

Trong nghi lễ cúng tế củaLễ hội Roóng Poọc, thầy cúng sẽ mặc áo dài cài khuy nách, trông giống như áo của người Trung Quốc, thể hiện sự trang trọng và tôn kính. Thầy cúng sẽ thắp 3 nén nhang, vái 3 lạy rồi cắm vào bát hương, sau đó bắt đầu đọc bài tế.

Bài tế là lời cầu nguyện gửi gắm đến thần linh, với nội dung chính là cầu mong cuộc sống sung túc, ấm no, hạnh phúc, bảo vệ xóm làng bình yên, lúa cây tốt tươi, trâu bò lợn gà đầy chuồng, cá đầy sông suối, và người dân bản không bệnh tật, ốm đau.

Tiếp theo, thầy cúng sẽ thực hiện nghi thức gieo quẻ xin âm dương để hỏi ý thần linh về tương lai của bản làng. Sau đó, vàng mã được đốt, tượng trưng cho việc gửi gắm lời nguyện ước và cúng tế đến thế giới bên kia. Tất cả các quả còn đã chuẩn bị trước đó cũng được thầy cúng đem vái trước bàn thờ, hoàn tất các thủ tục cúng trong phần lễ.

Mâm cúng thần Thổ địa, bao gồm giấy tiền, trái cây, trứng,… cũng được đặt trang trọng, thể hiện lòng biết ơn đối với vị thần cai quản đất đai. Nghi thức này là cốt lõi của Lễ hội Roóng Poọc, nơi niềm tin và văn hóa tâm linh của người Giáy được thể hiện rõ nét nhất.

Phần Hội của Lễ hội Roóng Poọc Sapa: Bùng nổ sắc màu và trò chơi dân gian

Sau khi phần nghi lễ trang nghiêm kết thúc, một dàn nhạc trống, chiêng và điệu kèn pí lè vang lên rộn rã, báo hiệu phần hội của Lễ hội Roóng Poọc chính thức bắt đầu. Đây là lúc người dân trong bản làng và du khách được thỏa sức “bung xõa”, hòa mình vào không khí vui tươi, sôi động.

Lễ hội Roóng Poọc nổi bật với hai trò chơi chính vô cùng vui nhộn là ném còn và kéo co, bên cạnh nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn khác như bịt mắt bắt dê, thi cày ruộng, và đi cà kheo. Trò chơi ném còn là hoạt động khai màn cho phần hội. Những người cao tuổi sẽ chia ra hai phe nam nữ, sau đó dùng 6 quả còn cùng ném tượng trưng cho 3 lần khai mạc cuộc chơi.

Tiếp theo, mọi người bắt đầu “lăn xả” hết mình vào trò chơi, với những tiếng hò reo cổ vũ sôi nổi. Khi phông còn được treo trên cây bị ném thủng, đó là một tín hiệu may mắn, báo hiệu cho một năm mùa màng tốt tươi, bội thu. Không khí của trò chơi ném còn tại Lễ hội Roóng Poọc luôn sôi động, ai ai cũng vui vẻ, hò reo cổ vũ hết mình.

Sau trò chơi ném còn, là đến trò chơi kéo co đầy kịch tính. Một tốp nam sẽ đứng ở phía đông, cầm gốc dây, còn phía nữ cầm phần ngọn. Sau hồi trống kèn nổi lên, bên nam, đại diện cho đằng đông và tượng trưng cho mặt trời, luôn được cho là sẽ kéo thắng, còn bên nữ giả vờ thua. Quan niệm này thể hiện ước mong về một năm mùa màng bội thu.

Sau phần nghi lễ này, các nam thanh nữ tú trong làng sẽ cùng nhau chia phe thi kéo co, tạo nên những tràng cười sảng khoái và những khoảnh khắc gắn kết khó quên. Nếu có cơ hội, du khách cũng được “một suất” tham gia, trải nghiệm không khí sôi nổi này!

Ngoài ra, Lễ hội Roóng Poọc còn có trò vật cây, nơi những người cổ vũ đứng chen chúc nhau, cười tít mắt vì đã lâu lắm mới được họp mặt đông vui như thế này. Các em nhỏ cũng không kém cạnh, hòa mình vào không khí lễ hội, chạy nhảy, vận động, chơi trò bịt mắt bắt vịt. Những cổ động viên hai bên ra sức chỉ dẫn hướng đi cho các em, tạo nên một khung cảnh thật vui nhộn.

Trò đi cà kheo cũng là một hoạt động đòi hỏi người chơi phải có sức khỏe tốt cùng sự khéo léo nhịp nhàng của toàn bộ cơ thể. Đặc biệt hơn, du khách nước ngoài cũng có được “một phen” cười no bụng khi thử sức mình với trò chơi dân gian bịt mắt bắt dê, mang đến nhiều “trận cười thả ga” cho mọi người.

Một điểm nhấn khác của phần hội là cuộc thi cày ruộng, nơi các thanh niên trong bản cố gắng hết sức để giành chiến thắng, thể hiện sức mạnh và sự thành thạo trong công việc nông nghiệp. Cuộc thi này không chỉ mang tính giải trí mà còn là sự chuẩn bị, khởi động cho một năm làm việc vất vả sắp tới.

Sau khi các trò chơi kết thúc, các già làng sẽ đứng ra làm lễ khấn tạ. Sau đó, hai thanh niên khỏe mạnh cùng hai con trâu sẽ xuống đồng kéo 5 đường cày tượng trưng, chính thức báo hiệu cho mùa vụ mới bắt đầu.

Lễ hội Roóng Poọc diễn ra trong bầu không khí rất vui vẻ và nhộn nhịp, tạo nên một nét đẹp văn hóa bản sắc đặc trưng của người Giáy, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm văn hóa và lối sống bản địa. Lễ hội Roóng PoọcSapa không chỉ là một lễ hội đơn thuần mà còn là biểu tượng sống động cho nền văn hóa lúa nước của người Giáy.

Từ những nghi thức cầu mưa, cầu mùa màng bội thu đến các trò chơi dân gian vui nhộn, mỗi khoảnh khắc củaLễ hội Roóng Poọcđều thấm đượm ý nghĩa về sự gắn kết cộng đồng, lòng biết ơn thiên nhiên và ước vọng về một cuộc sống an lành, thịnh vượng. Đây thực sự là một trải nghiệm văn hóa độc đáo, một điểm đến không thể bỏ lỡ khi bạn ghé thăm Sapa vào những ngày đầu xuân.

Còn nếu bạn đang lên kế hoạch cho chuyến đi Sapa sắp tới và muốn tìm thêm lựa chọn phù hợp với nhu cầu thì ghé ngay Voucher Sapa. Tại đây, bạn có thể dễ dàng tham khảo và đặt trước hàng loạt tour trải nghiệm, combo nghỉ dưỡng, voucher khách sạn, vé tham quan và các gói dịch vụ tiện lợi – tất cả đều được cập nhật thường xuyên, giá rõ ràng và minh bạch.

XEM THÊM:

Khám phá 11 lễ hội Sapa là tinh hoa văn hóa Tây Bắc

Lễ hội Tết cơm mới Sapa – Hồn lúa ngàn đời và sức sống bản làng

Nguồn: https://vouchersapa.vn/